Berdaq: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq
Content deleted Content added
Өңдеу түйіні жоқ |
Өңдеу түйіні жоқ |
||
Qatar No 15:
Berdaq shayır orta jaslarg'a barg'anda hayalı o'ledi. Onnan keyin ol Qostamg'alı urıwındag'ı Barlıbay degen kisinin' Bag'dagu'l degen qızına u'ylenedi. Son'g'ı hayalınan shayır Gu'limxan, Jarımxan degen eki qızlı boladı. Berdaqtın' ulları menen qızlarınan do'regen urpaqları-aqlıq-shawlıqları ku'ta' ko'p. Olar son'g'ı waqıtlarg'a shekem Moynaq rayonında, Qazaqda'rya, Terbenbes jaqlarda, Qarao'zek, Taxtako'pir, Shımbay rayonlarında turadı.
Berdaq shayırdın' sırtqı ko'rinisi tuwralı Berdaqtı ko'rgen-bilgen, Qarao'zek rayonının' 9-awılında jasaytug'ın g'arrı Xojalepes ulı İbrayım bılay deydi: "Berdaq uzın boylı, tolıq deneli, erbiklew qara kisi eken. Pesheneli, qabaq su'yegi ko'terin'ki, qoyıw qaslı, ko'zi qara o'tkir, ku'limlegen, du'ziw kirpikli adam edi. Berdaqtın' betine u'n'ilip qarag'anda adamdı o'zine tartarlıq kisi edi. Minez-qulqı jag'ımlı, xosh minez, ha'mmege birdey so'ylegende bir tap penen, a'ste, biraq, salmaqlı so'yleytug'ın, tili ha'zirgi o'zimiz so'ylep ju'rgen nag'ız qaraqalpaqsha bolıp, ishine jeke siyrek parsı, arabıy (biraq adamlarg'a tanıs) so'zlerdi qosıp ta so'yleytug'ın edi. So'ylegende ju'zine ga' ku'le shıray, ga' qa'ha'rli tu's enip turatug'ın kisi edi, a'dette adamdı ko'p tın'lap, az so'yleytug'ın, qızın'qırap, g'urujg'a minip so'yleytug'ın edi. So'zi da'ste-da'ste bolıp uyqasıp bar beredi. Qosıq shıg'arg'anda tolıp ketetug'ın, sol jerde duwtar-duwtarsız da qoya beretug'ın kisi eken. (Bul gu'rrin'di 1950-jılı avgusta Berdaq tuwralı mag'lıwmat jıynawg'a jiberilgen ekspeditsiya ag'zaları` A.Dabılov ha'm K.Berdimuratovlar Xojelepes g'arrının' o'z awızınan jazıp alg'an. Qol jazba QQ filialının' kitapxanasında saqlanadı.
Berdaqtın' o'z so'zine qarag'anda onı ko'rgen g'arrılardın' aytıwıwı boyınsha Berdaq qartayg'anda bir ko'zi soqır bolg'an. 1873-jılı Orta Aziya Rossiya qol astına o'tkennen keyin ha'r qıylı rus ekspeditsiyaları ta'repinen qaraqalpaqlardın' da folklorına ha'm a'debiyatına baylanıslı ko'p materiallar xalıq arasınan jazıp alınıp, olardın' geyparaları basıp shıg'arıldı. Usınday ma'deniy miyraslardı jıynaw maqsetinde bolıwı kerek 1900-jılı Tu'rkistan General Gubernatorlıg'ının' Sırda'rya oblastındag'ı A'miwda'rya bo'liminin' baslıg'ı Berdaq shayırdı Petro-Aleksandrovskiyge shaqırdı. Berdaq shayır bul shaqırıqtı qabıl etti. Biraq ol Qazaqda'ryada awırıw bolıwı sebepli No'kiske g'ana zordan jetedi. So'ytip Petro-Aleksandrovskiyge jete almay-aq No'kisten qaytadı. Sol jılı, 1900-jılı qaraqalpaq xalqının' ataqlı shayırı ha'm baqsısı Berdaq G'arg'abay ulı Qazaqda'ryada qaytıs boladı.
Qatar No 23:
Berdaqtın' qosıqlarının' o'zgesheliklerinin' biri - shayır, a'dette shıg'armanın' keyninde sol shıg'armadan belgili juwmaq shıg'arıp, onın' tiykarg'ı ideyasın ashıp beredi. Sonın' menen birge ko'pshilik shıg'armalarında avtor o'zinin' atın atap ko'rsetedi, geypara shıg'armalarında onın' qay jılı jazılg'anın ko'rsetedi.
Berdaqtın' shıg'armaları:
* [[Berdaq - Salıq|Salıq]]
* [[Berdaq - Jaz keler me?|Jaz keler me?]]
[[Category:Qaraqalpaq shayırları]]
| |||