Avesta: Ózgerisler arasındaǵı ayırmashılıq

Content deleted Content added
Qarahat (talqılaw | úlesi)
New page: ==Avesto== "Avesto" Orta Aziya tariyxında g'ana emes, al du'nya ma'deniyatı tariyxında u'lken a'hmiyetke iye. Zardushttın' ta'liymatın' ta'liymatı "Avesto"nı du'nyag'a keltirdi. Z...
 
Өңдеу түйіні жоқ
Qatar No 1:
==Avesto==
 
"Avesto" [[Orta Aziya|Orta Aziya]] tariyxında g'ana emes, al du'nya ma'deniyatı tariyxında u'lken a'hmiyetke iye. Zardushttın' ta'liymatın' ta'liymatı "Avesto"nı du'nyag'a keltirdi.
 
Zardusht tuwralı ha'r qıylı ko'zqaraslar bar. Bazı bir evropalı ilimpazlardın' aytıwınsha, Zardusht o'z da'wirinde quwdalawg'a ushırag'an. Zardushttı evropalılar Zaratushtra dep ataydı. Arab alımı Tabariy onı Zardın bin Yunan dep tilge aladı. Al, [[Abu Rayxan Beruniy|Beruniy]] bolsa "Avesto" nı azerbayjanlı Safid Tuman jazg'an dep boljaydı.
 
Zardusht ko'p ellerge ullı payg'ambar, insaniyattın' qollawshısı dep ta'n alıng'an. Bizin' eramızg'a shekemgi VII-VI a'sirlerdegi siyasıy jag'daylarda Zardushttın' ayrıqsha rol oynag'an iskerligi onı payg'ambar sıpatında moyınlawg'a sebep bolg'an. Bazı bir mag'lıwmatlarda Zardusht bizin' eramızg'a shekemgi XII-VII a'sirler aralıg'ında jasag'an dep aytıladı.
 
Alımlardın' boljawına qarag'anda Zardusht a'yyemgi İran hu'kimranlıg'ı dinastıyasının' Manushexr a'wladlarınan qusaydı. Ol ustazı [[Pifagor||Pifagor]] o'liminen son' Shri Lankag'a ko'shiwge ma'jbir boladı. Tawdın' u'n'girinde jatıp bir ilahiy kitap jazıptı. Bunnan keyin [[Hindistan|Hindistan]] arqalı [[Orta Aziya|Orta Aziyag'a]] o'tipti. Zardusht o'z ta'liymatların kelgen jerdegi xalıqlarg'a u'yrete baslaptı. [[Gimalay|Gimalay]] tawının' u'n'girinde ja'ne bir kitap jazıptı. Alımlardın' pikirne qarag'anda birinshi jazılg'an kitap "Zand", ekinshi jazılg'an kitap "Avesto" eken. Son'g'ı jıllardag'ı mag'lıwmatlarg'a qarasaq, "Avesto" Qaraqalpaqstannın' To'rtkil qalasına onsha qashıq emes orında jazılıptı. Da'reklerdin' ko'rsetiwinshe [[İskender Zulqarnayn|İskender Zulqarnayn (Aleksandr Makedonskiy)]] [[Orta Aziya|Orta Aziyag'a]] atlanıs etken da'wirde "Avesto" nın' u'sh nusqası bar eken. Bir nusqarsınusqası Getsiyag[[Gretsiya|Gretsiyag'a]] jiberilgen, bir nusqası o'rtep jiberilgen, bir nusqası Zardusht ta'liymatına sadıq adamlar ta'repinen saqlang'an.
 
Bizin' eramızg'a shekemgi Sasaniyler da'wirindegi Zardusht ta'liymatı qayta o'sip o'rkenlegen. Onın' da'slepki nusqası on eki mın' qaraq maldın' terisine ko'shirilip jazılg'an.
Qatar No 13:
"Avesto" tekstinin' tili a'yyemgi Sogd ha'm Baktriya tillerinde jazılg'an. A'yyemgi Parfiya ha'm grek ha'ripleri qollanılg'an.
 
"Avesto" dag'ı dıqqatımızdı tartatug'ın na'rselerdin' biri Apryanem ma'mleketi haqqındag'ı pikirler. Tariyxıshılardın' tastıyıqlawınsha, bul ma'mleket Okus ha'm Yaksart da'ryalarının' arasında jaylasqan eken. Apryanem vasma [[Xorezm|Xorezmnin']] a'yyemgi ataması degen da'rekeler de bar.
 
"Avesto" Zardushttın' atı menen baylanıslı. Bul a'jayıp do'retpe bir da'wirdin' g'ana o'nimi emes, yag'ınıy ol bir neshshe da'wirler dawamında qa'liplesip, konkret shıg'arma halına kelgen.