14-mart

Bilesizbe? 14-mart sánesinde tariyxta qanaday qızıqlı hám áhmiyetli waqıyalar júz bergen?!

14-mart Puw avtomobili (avtotransportı) jaratılǵan kún. Birinshi puw avtomobili 1870-jılı 14-martta franciyalı Nikola Kyunto tárepinen jaratılǵan. Nikola usı arqalı ózi háreketleniwshi nárseden júk tasıw maqsetinde paydalanıwdı rejelestirgen.

Bul kún Yaponiyada Pi sanı kúni. Yaponlılar 14-mart kúnin bayramlawdıń baslı sebebi Pi sanı 3,14 ke teń. Bul degeni úshinshi aydıń 14-shi sánesiniń Pi sanına uqsaǵanınan derek beredi. 

Búgin dúnyajúzlik uyqı kúni bayramı. Bul bayram 2008-jıldan berli bayramlanbaqta. Esletip ótemiz, bul kúndi belgilew Dúnyajúzlik densawlıqtı saqlaw shólkemi joybarı boyınsha bayram retinde belgilengen.  Usı orında qızıqlı maǵlıwmat, Finlyandiyada iyul ayında «Uyqıshılar» kúni bayramı belgilenedi.

14-mart Franciyada sport jurnalistleri bayramı. Bul kún 1997-jıldan berli Franciyada sport baspasózi birlespesi baslaması menen, sport jurnalistler bayramı hár jılı 14 martta bayramlanadı.

Búgin dúnyaǵa belgili fizik, Nobel sıylıǵınıń iyesi Albert Эynshteynniń tuwılǵan kúni. Ol Germaniyanıń Ulm qalasında tuwılǵan.

Bul kúni yaǵnıy 1794-jıldıń 14 martında Amerikalı Эli Witni paxta talshıǵın tazalawǵa arnalǵan mashinaǵa paten aldı. Bul mashina arqalı paxtanıń talshıǵın shigitten hám basqada nárselerden tazalawǵa eristi.

Usıdan 63 jıl aldın Amerikalı kompaniyalardıń biri tárepinen birinshi ret videomagnitofon kórsetildi. Bul bolsa óz náwbetinde televideniedegi jańalıqlardı jazıp alıw múmkinshilin jaratıp berdi hám tele-ónim tayarlaw zárúrliklerin anaǵurlım dárejede qanaatlandırǵanı sózsiz.

Usıdan 119 jıl aldın Amerika Qurama Shtatı «Altın standartın» nızamlastırdı. «Altın standartı» bul altınnıń ulıwmalıq ekvivalentiniń róli hám aqsha aynalısınıń tikkeley tiykarǵı qarjı sisteması bolıp tabıladı.