Indoneziya

Indoneziya Respublikası

Indoneziya bayraǵı Indoneziya gerbi
Indoneziya dúnya kartasında
Paytaxtı	Jakarta
Prezidenti	Joko Widodo
Rásmiy til(ler)i	Indonez tili
Gimni	Indoneziya Raya
Jer maydanı	1,904,569 km²
Xalqınıń sanı  – adam/km²	222,781,000  117/km²
Ǵáresizlik kúni	17-Avgust 1945-jıl
Pul birligi	Indoneziya rupiyası
Waqıt poyası	+7…+9
Telefon kodı	+62
Internet domeni	.id

Indoneziya (indon. Indonesia [ɪndoˈnesia]), rásmiy atı - Indoneziya Respublikası (indon. Republik Indonesia [reˈpublik ɪndoˈnesia]) — Qubla-Shıǵıs Áziyadaǵı mámleket. Xalqı 2020-jılǵı xalıqtı dizimge alıwdıń rásmiy nátiyjelerine kóre 270 203 917 adam, aymaǵı 1 919 440 km², bul eki kórsetkish boyınsha ol regiondaǵı eń úlken mámleket bolıp tabıladı. Xalqınıń sanı boyınsha dúnyada tórtinshi hám aymaǵınıń úlkenligi boyınsha on tórtinshi orında jaylasqan.

Paytaxtı — Jakarta qalası. Paytaxttı qurılısı dawam jetip atırǵan Nusantara qalasına kóshiriw jobası islep shıǵılıp atır. Rásmiy tili - Indonez tili.

Unitar mámleket, prezidentlik respublika. 2019-jıl aprel ayında bolıp ótken náwbettegi prezidentlik saylawları nátiyjelerine kóre, Joko Widodo mámleket basshısı lawazımına qayta saylandı: onıń ekinshi prezidentlik múddeti 2019-jılı 20-oktyabrde baslanǵan edi. Kelesi bes jılǵa vitse-prezident lawazımın Maaruf Amin iyeledi.

Indoneziya Respublikası 37 administrativlik-aymaqlıq bólimlerge bólingen bolıp, olardan 35i wálayatlar hám 2ewi dárejesi boyınsha wálayatlarǵa teń bolǵan arnawlı rayonlar bolıp tabıladı.

Malay arxipelagınıń atawlarında hám Jańa Gvineya atawınıń batıs bóleginde jaylasqan. Tınısh okeanı hám Hind okeanları suwları menen juwıladı. Bul dúnyadaǵı eń úlken ataw-mámleket. Atawlardıń basım bólegi Zond atawlarına tiyisli bolıp, olar óz gezeginde Úlken Zond atawları hám Kishi Zond atawlarına bólinedi. Indoneziya Respublikası qurǵaqlıqta Malayziya (Kalimantan atawında), Papua-Jańa Gvineya (Jańa Gvineya atawında) hám Shıǵıs Timor (Timor atawında) mámleketleri menen shegaralasadı.

Mámleket xalqı hár túrli etnikalıq mádeniyat wákillerinen quralǵanlıǵı menen ajıralıp turadı. Xalıqtıń 88% bólegin musılmanlar quraydı, bul Indoneziyanı dúnyadaǵı eń kóp musılman xalıqqa iye mámleketke aylandıradı.

Indoneziya Respublikası ekonomikası jedel rawajlanıp atırǵan agrosanoat mámleketi. 2017-jılda zat satıp alıw qábiliyeti pariteti boyınsha JIÓ kólemi 3,242 trillion AQSh dolların (xalıq jan basına derlik 12 378 AQSh dolları) quradı. Pul birligi - Indoneziya rupiyası.

1945-jıl 17-avgustta mámleket ǵárezsizligi daǵaza etildi. Indoneziya 1942-1945 jıllarda yapon okkupaciyası astında bolǵan, odan aldın bolsa ol XVII ásirdiń birinshi yarımında óz rawajlanıwın baslaǵan hám XX ásir basına shekem házirgi Indoneziya aymaǵınıń úlken bólegin óz húkimdarlıǵı astında birlestirgen Niderlandiyanıń koloniyalıq múlki edi.

Siltewler

Wikimedia Commonsta

indoneziya boyınsha fayllar bar.

Paydalanılǵan ádebiyatlar

Индонезия // Большая советская энциклопедия. — М., 1972. — Т. 10. — С. 539—556.